KIZ
KALESİ
Kale
altı Köyünde 150 metrelik bir tepe üstündedir. Adının nereden geldiği ve tarihi
bilinmemektedir. A ve B olarak adlandırılan burçlarda kimi kalıntılar
ayaktadır. A burcu, moloz ve kesme taştan iki katlıdır. Duvardaki kiriş
deliklerinden katların ahşap örtülü olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen
gözetleme kulesi olarak yapılmıştır. Bir benzeri de Güblüce köyünde Asar tepesi
üzerindedir.
TOPALLI
HAN ( KURTPİ HAN )
İsminden de anlaşılacağı gibi, Elbistan’ın Yazı topallı mevkiindedir. Yapısı
diğer hanlarda olduğu gibi kum ve kireç karşımı kist ve taştan yapılmış olup,
dikdörtgen biçimindedir. Uzunluğu 60-
HİMMET
BABA CAMİSİ VE TÜRBESİ
Yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle
beraber, Dulkadirli eseri olduğu tahmin edilmektedir. Himmet (Ümmet) Baba
ile ilgili Elbistan’da birçok rivayet mevcuttur. Himmet Baba’nın evliya bir zat
olduğu, ölümüyle bu türbenin Selçuklu Kümbet mimarisindeki sekizgen yapı
karakteri uygulanarak yapıldığını görmekteyiz.
Önce türbe yapılmış, sonra mescit eklenerek günümüzdeki yapıyı oluşturmuştur.
Sekizgen planlı türbenin kubbesi doğrudan duvarlara oturmuştur. Mescit ve
türbenin kubbeleri dıştan konik çatılıdır. Türbe ve mescit vakıflar tarafından
2009 yılında restore edilmiştir. Türbe avlusunda restorasyon sırasında bir de
sarnıç tespit edilmiştir. Ayrıca avluda 100 yıllık bir çınar ağacı mevcuttur.
ULU
CAMİİ
Güneşli mahallesinin ortasında bulunmaktadır. Son cemaat yerinde
asıl portal üzerinde bulunan kitabe dört satırlık sülüs hatlı ve 1240 yılına
tariflenir. Fakat bu kitabenin Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin
Keyhüsrev döneminde Emir Çavlı tarafından Çallı han civarında yaptırılan başka
bir camiye ait olduğu tahmin edilmektedir. Daha sonraki yıllarda oradan Ulu
Camii ye getirildiği düşünülmektedir.
Ulu camiinin Dulkadirli hükümdarı
Alluddevle Bozkurt beyin kardeşi Şehsuvar beyin oğlu Ali Bey tarafından
yaptırıldığını Prof. Oktay ASLANAPA ve Prof. Hamza EROĞLU ifade etmektedir.
Eskiden var olan fakat Safevi hükümdarı Şah İsmail’in 1505 yılında Elbistan istilası sırasında yıkılan camiinin yerine Osmanlı mimari üslubuyla yeniden yapılmıştır. Aslında iki minareli olan yapının minarelerinden birisi yıkılmıştır. Camii kareye dikdörtgen planlı üç gözlü son cemaat yeriyle Kuzeye doğru uzatılmıştır. Bey sarayından, Hünkâr mahfiline camiinin doğu tarafından bir kapı açılmaktadır.
İlk onarımı Kanuni Süleyman döneminde yapılmış, sırasıyla IV. Mehmet
döneminde, 1816 yılında II. Mahmut döneminde onarım geçirmiştir. Minaresi 1834
yılında halk tarafından onarılmıştır. 1922 yılında yine halk tarafından camii kısmen
onarılmış, 1932 yılında ise Vakıflar idaresince onarılmıştır. Son onarımı da
yine Vakıflar tarafından 2009 yılında yapılmıştır.
Alaüddevle Bozkurt Beyin kabri minare yanında cami haziresindedir.
ÇARŞI ATİK CAMİİ
Elbistan’ın ayakta kalan en eski ve tarihi yapılarından biri olan Çarşı
içerisinde bulunan Çarşı Atik Camii, Alaüddevle zamanında, XVI. yüzyılın
başlarında yapıldı. Caminin mimarı bilinmektedir.
Cami, kesme taş, bazen de kaba taş yer yer tuğladan, kist denilen kum kireç
karışımıyla dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır.
İbadet mekânı sütunlarla üç sahne ayrılmış, bunlar üst örtü olan tavanı
desteklemekte, Mihrap yuvarlak bir niş şeklinde olup orijinalliğinden
uzaklaşmıştır.
Üst örtü ahşap kırma çatı ile kapatılmıştır. Camiye bitişik olan minare
orijinalliğini korumuş, Dikdörtgen bir kaide üzerine Türk üçgenlerinin yardımı
ile taştan yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli gövdeye geçilmektedir.
Kahramanmaraş ve Elbistan’daki camilerinde çoğunda olduğu gibi bu caminin de
şerefesi balkon şeklindedir. Minare ve cami, Hatay Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce
1997-2005 yılları arasında yapılan onarımla yenilenmiştir.
KIZILCAOBA
CAMİİ
Ceyhan nehrinin karşı
tarafında Şardağı eteklerinde 1800’lü yıllarda yapılmış bir camiidir. Küçük bir
mescit hüviyetindedir. Klasik Osmanlı mimarisiyle yapılmıştır. Yapı malzemesi
olarak kesme taş kullanılmıştır. Tek kubbeli ve tek minarelidir. 2009 yılında
Vakıflar tarafından restore edilmiştir.
SELÇUK
HAMAMI
Elbistan
Kalesinin güney yamacında Ulu Camii ile sırt sırtadır. Ulu Camii Kalenin
Kuzeyinde Hamam ise güneyindedir. İkisinin ortasında ise bugün ayakta
olmamasına rağmen Dul kadirli Sarayı vardır. Ceyhan nehrine bakan hamam Kale
toprağının altında kalmış bakımsızlıktan yıkılmak üzeredir. Elbistan’daki en
eski tarihi yapıdır.
KARAHÖYÜK
Elbistan
merkeze
TİLHÖYÜĞÜ
Akbayır Beldesinde Elbistan’a
GAVURVİRAN
HÖYÜĞÜ
Türkveren
köyüne
Köyün hemen altında Söğütlü çayı üzerinde en eski köprü ayağı kalıntıları
mevcuttur.
MALAP
HÖYÜĞÜ
Akbayır Beldesinde
OZAN
HÖYÜĞÜ
Doğan Köy beldesinde bulunmaktadır. Kara höyüğe
TAŞLI
HÖYÜK
Büyük
yapalak beldesi yakınlarındadır. Elbistan’a uzaklığı
Bu
höyükler ve Tümülüslerde hiçbir çalışma yapılmayıp tamamen köylünün ve
definecilerin insafına terk edilmiştir.
ESKİ HÜKÜMET KONAĞI
Elbistan Hükümet binası dönemin Kaymakamı Osman Bey (Kör Osman) tarafından
1925-26 yıllarında Kızılca oba Mahallesinde yaptırılmıştır. Bu binaya otantik
görüntü veren taşlardır. Bu taşlar Elbistan’daki yıkık tarihi yapılar, eski
konaklar ve mezarlıklardan alınmıştır. Eski Hükümet Konağının yeri de eski bir
mezarlıktır. Buradaki mezar taşları da kullanılmıştır.